تلاش برای تقویت دیپلماسی تالابی

مازندران سرزمین تالاب‌های طبیعی و انسان‌ساخت کوچک و بزرگی است که هر کدام‌شان نقشی اساسی در زیست‌بوم و اکوسیستم این استان ایفا می‌کنند. پهنه‌های آبی ارزشمندی که در نقاط مختلف این استان قرار گرفته‌اند و سال‌هاست که چالش‌های گوناگونی آن‌ها را تهدید می‌کنند. تجاوز به حریم و بستر، آلودگی‌های مختلف، وارد شدن گونه‌های مهاجم، تخریب محیط زیست و در راس همه این‌ چالش‌ها «خشکسالی» از جمله مهم‌ترین رنج‌های تالاب‌ها در مازندران هستند.

در سال‌های اخیر مسوولان ملی و استانی پیرامون وضعیت تالاب‌ها در مازندران تاکیدات زیادی داشتند و گام‌هایی نیز در این زمینه برداشته شد. مهم‌ترین این گام‌ها نیز تامین حقابه تالاب میانکاله و انتقال آب به این ذخیره‌گاه زیست‌کره بود. پیگیری‌ها درباره وضعیت تالاب‌های مازندران نیز به طور معمول انجام می‌شود. اما سفر اخیر معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به مازندران که در سه روز پایانی هفته گذشته انجام شد شکل متفاوتی از این پیگیری‌ها داشت. سفری که در آن نشست‌ها و بازدیدهای متعددی درباره وضعیت تالاب‌های مهم استان از شرق تا غرب مازندران برگزار شد و برنامه‌هایی برای پیگیری نیز به عنوان خروجی آن مطرح شده است.

احمدرضا لاهیجان‌زاده در این سفر سه روزه با همراهی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، از تالاب‌های شاخص، مراکز پژوهشی، دبیرخانه‌ها و مناطق حساس زیست‌محیطی استان بازدید کرد. او در نقاط مختلف استان دیدارهایی نیز با مسئولان محلی، کنش‌گران محیط زیست و پژوهشگران داشت و بر ارتقای دیپلماسی محیط زیستی، هم‌افزایی میان دستگاه‌ها و تسریع در اجرای برنامه‌های حفاظتی تأکید کرد.

رامسر؛ نماد دیپلماسی تالابی کشور

در این سفر شهرستان رامسر به عنوان نماد دیپلماسی تالابی کشور، در کانون توجه قرار گرفت. بازدید از مرکز منطقه‌ای کنوانسیون رامسر، معارفه مسوول جدید این مرکز و برگزاری جلسه‌ای با فرماندار، شهردار و سایر مسوولان محلی از مهم‌ترین برنامه‌های معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست بود.

لاهیجان‌زاده در غربی‌ترین شهر مازندران بر لزوم احیای نقش مرکز منطقه‌ای کنوانسیون رامسر به عنوان بازوی اجرایی دیپلماسی تالابی کشور تأکید و نکات و راهبردهایی را برای تقویت فعالیت‌های این مرکز و برجسته شدن نام رامسر در برنامه‌های تالابی کشور مطرح کرد.

برگزاری جلسات منظم مرکز منطقه‌ای کنوانسیون در رامسر به صورت فصلی و دست‌کم هر چهار نوبت در سال یکی از نکاتی است که معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست بر آن تاکید کرد.

برگزاری همایش بین‌المللی گرامیداشت روز جهانی تالاب‌ها، تسریع در صدور اسناد مالکیت برای مرکز منطقه‌ای کنوانسیون، پیگیری ثبت شهر رامسر به عنوان «شهر تالابی»، واگذاری اراضی همجوار برای ایجاد «تالاب مینیاتوری» آموزشی و تکمیل و تجهیز سالن همایش مرکز منطقه‌ای کنوانسیون رامسر از مهم‌ترین نکاتی بود که در این سفر مورد تاکید معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.

تدوین راهبرد برای تالاب‌های سراسر استان

اما برنامه‌های در نظر گرفته شده برای تالاب‌های مازندران به رامسر محدود نشد. لاهیجان‌زاده در شهرستان‌های مختلف استان نیز بازدیدهایی داشت و برنامه‌های متنوعی را مورد تاکید قرار داد.

در تنکابن بازدید از آزمایشگاه محیط زیست دریایی و محل پیشنهادی مرکز امداد و نجات فوک خزری محور اصلی و خروجی برنامه‌های بازدید بود. ضمن این‌که تصمیم گرفته شد در شهرستان‌های تنکابن، چالوس و بهشهر با تجهیز آزمایشگاه‌های دریایی مراکز امداد فوک خزری راه‌اندازی شود.

بازدید از دریاچه ولشت و بررسی مسائل مربوط به حریم دریاچه و همچنین بررسی ظرفیت اکولوژیک تالاب‌های ذیل آیین‌نامه و الزام سرمایه‌گذار به ارائه برنامه مدیریت محیط زیستی در این دریاچه از برنامه‌های مورد تاکید لاهیجان‌زاده در شهرستان چالوس بود.

در شهرستان نور افتتاح دبیرخانه دائمی برنامه اقدام ملی فوک خزری به میزبانی دانشگاه تربیت مدرس نور و تصمیم برای اجرای هماهنگ این برنامه میان سه استان شمالی با محوریت مازندران و آغاز تعاملات فراملی برای حفاظت از فوک خزری اتخاذ شد.

بازدید از تالاب بین‌المللی فریدونکنار و تصمیم به بررسی و امکان‌سنجی اصلاح مرز تالاب با محدوده شهری فریدونکنار محور اصلی مورد توجه در سفر سه روزه لاهیجان‌زاده به مازندران برای تالاب بین‌المللی فریدونکنار بود.

وضعیت نگران‌کننده آب‌بندان آغوزبن بابل که چند سال است در چنبره سنبل آبی گرفتار شده نیز از پیگیری‌های این مسوول دور نماند. معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در بابل که به تازگی به فهرست شهرهای تالابی جهان افزوده شده و نامش در کنوانسیون رامسر قرار گرفته، بازدیدی از آب‌بندان آغوزبن داشت و وضعیت گونه مهاجم سنبل آبی را با تأکید بر اقدام فوری برای حذف این گونه مهاجم در سال جاری و مطالعه پیشگیرانه برای کنترل آن در سال آینده مورد تاکید قرار داد.

یکی از بخش‌های مهم این سفر پیگیری‌ کاهش چالش‌های میانکاله در بهشهر بود. بازدید از پناهگاه حیات وحش میانکاله، بررسی پروژه کانال آشوراده، پایش کمی و کیفی تالاب و بررسی تصرفات انجام شده در این زیستگاه محور پیگیری‌های مرتبط با میانکاله بود.

لاهیجان‌زاده در میانکاله بر تسریع برای تصویب برنامه مدیریت زیست‌بومی خلیج گرگان و میانکاله تاکید کرد و اجرای پایش منطقه‌ای، اقدام قانونی برای رفع تصرفات و تأسیس مرکز بازدیدکنندگان و تأمین زیرساخت پشتیبان را نیز به عنوان نکات لازم برای بهبود وضعیت این تالاب ارزشمند و بین‌المللی برشمرد.

برنامه‌ریزی برای برگزاری «روز خزر» به‌صورت منطقه‌ای به میزبانی مازندران در روز ۱۶ مرداد نیز یکی از تصمیم‌های اتخاذ شده در این سفر بود.

به گفته مسئولان حفاظت محیط زیست مازندران، خروجی‌های این سفر نقش مهمی در هم‌افزایی استانی و ملی برای پیشبرد اهداف حفاظتی، به‌ویژه در حوزه تالاب‌ها و گونه‌های خاص مانند فوک خزری خواهد داشت. البته مشروط بر آن‌که برای تحقق و اجرا شدن تصمیم‌های گرفته شده در این سفر سه روزه، همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط پای کار بیایند تا سرعت تپش نبض پهنه‌های تالابی مازندران کمتر نشود و این تالاب‌ها وضعیت بهتری به خود بگیرند./ایرنا